Nếu bạn là phụ huynh có con đang học lớp 10, bạn có thể tham khảo những căn cứ sau đây để giúp con định hướng nghề nghiệp tốt hơn. Những gợi ý dưới đây được chia sẻ bởi thầy Vũ Khắc Ngọc, chuyên gia giáo dục tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI.
Thầy Vũ Khắc Ngọc cho biết, cha mẹ cần dựa vào 4 yếu tố quan trọng khi định hướng nghề nghiệp cho con: thực tế hiện nay; xu hướng tương lai của xã hội; điều kiện của gia đình; năng lực, đam mê của con.
4 yếu tố này đều có vai trò quan trọng và có những mặt ưu và nhược riêng, phụ thuộc vào góc nhìn, hoàn cảnh của mỗi gia đình. Vì vậy, phụ huynh nên xem xét kỹ lưỡng các khía cạnh này để có một cái nhìn khách quan về nghề nghiệp mà con muốn theo đuổi.
Yếu tố định hướng nghề nghiệp đầu tiên – thực tế hiện nay, yếu tố này có điểm mạnh là thấy rõ được lợi ích của nghề nghiệp nhưng có điểm yếu là dễ bị phiến diện. Nếu chỉ nhìn vào hiện tại, phụ huynh có thể bỏ qua xu hướng phát triển nghề trong tương lai, làm mất đi nhiều cơ hội cho con.
Theo thầy Ngọc, các ngành nghề như ngân hàng, chứng khoán, công an, quân đội, y – dược… là những nghề có thu nhập tương đối tốt, ổn định, được coi là có chỗ đứng trong xã hội. Đây là vấn đề thực tế thường gặp, về việc các nghề nghiệp này mang sức hấp dẫn về lợi ích khá rõ ràng.
Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào thực tế bề ngoài, phụ huynh sẽ dễ gặp phải điểm yếu kể trên. Ví dụ, thu nhập của nhân viên ngành chứng khoán có những giai đoạn rất cao nhưng chỉ mang tính chất tạm thời, vài năm hoặc một khoảng thời gian nhất định. “Hầu hết phụ huynh không muốn con theo học các ngành nông nghiệp. Đây là cách nhìn lỗi thời vì công nghệ và khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển, các ngành nông nghiệp công nghệ cao sẽ có những bước tiến đổi mới trong tương lai”, ông nói thêm.
Yếu tố định hướng nghề nghiệp thứ hai – theo xu hướng phát triển của xã hội, chỉ tốt khi dự báo của phụ huynh chính xác và phù hợp với khả năng của con. Tuy nhiên, thầy Ngọc cho rằng không phải phụ huynh nào cũng có đủ khả năng và tầm nhìn để dự đoán chính xác viễn cảnh tương lai. Xã hội luôn biến động và phát triển, có nhiều ngành nghề mới xuất hiện nhưng cũng có nhiều ngành nghề sẽ biến mất, ví dụ như việc làm xe ôm truyền thống giờ dần bị thay thế bởi xe ôm công nghệ – Grab, Be… hay các công ty công nghệ khác.
Yếu tố định hướng nghề nghiệp thứ ba là dựa vào điều kiện của gia đình. Đây là một trong những căn cứ có nhiều ưu điểm bởi phụ huynh có kinh nghiệm và hiểu biết để tư vấn, từ đó có thể định hướng, đưa ra lời khuyên tốt và phù hợp cho con.
Ngoài ra, phụ huynh cũng cần xem xét nguồn lực gia đình bao gồm các yếu tố như tình hình tài chính, mối quan hệ, điều kiện sống… Ví dụ, nếu con muốn học ngành Y, phụ huynh cần có sự chuẩn bị về mặt kinh tế để hỗ trợ con tối đa; nếu gia đình có doanh nghiệp riêng, phụ huynh có thể khuyến khích con học các ngành liên quan để kế thừa gia đình.
Tuy nhiên, căn cứ này cũng có thể có những hạn chế như sự áp đặt quan điểm của phụ huynh lên con, sự thận trọng quá mức của phụ huynh khiến con thiếu tự do lựa chọn, hay sự bảo thủ của phụ huynh khiến con khó tiếp thu những giá trị mới.
Yếu tố định hướng nghề nghiệp thứ tư là khả năng và sở thích của con. Đây là yếu tố quan trọng nhất khi chọn nghề vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến thành công và hạnh phúc của con trong tương lai. Phụ huynh cần quan sát và hiểu rõ con có những phẩm chất, năng lực và niềm đam mê gì. Con cũng cần tự nhận diện được bản thân mình thích và giỏi cái gì.
“Nếu yêu thích ngành công nghệ thông tin nhưng không có khả năng học tốt các môn khoa học tự nhiên thì ngành này sẽ không phù hợp với con”, thầy Ngọc cho biết.
Hy vọng với những căn cứ trên, bạn sẽ có được những lựa chọn tốt nhất cho con trong việc chọn nghề. Hãy luôn lắng nghe và đồng hành cùng con để giúp con tự tin và hạnh phúc trên con đường sự nghiệp của mình.