Từ năm học tới, học sinh lớp 6 sẽ cần tự trang bị cho mình kỹ năng tự học với chương trình giáo dục phổ thông mới.
Theo chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chương trình giáo dục phổ thông 2018 tập trung vào việc phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh.
Theo đó, các nội dung học được thiết kế mở, cách kiểm tra và đánh giá cũng thay đổi. Điều này giúp học sinh không bị gò bó, rập khuôn trong một khung nhất định, mà được tự tạo điều kiện phát triển năng lực cá nhân, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi nâng cao kỹ năng tự học của học sinh trong chương trình mới. Cụ thể, năm học 2021-2022, học sinh lớp 6 sẽ bước chân vào chương trình mới này, phụ huynh có con vào lớp 6 cũng cần lưu ý để đồng hành cùng con.
Kỹ năng tự học là cốt lõi
Nếu như cách học ở chương trình giáo dục phổ thông cũ thiên về đạt được một đơn vị kiến thức cụ thể, dẫn đến việc học sinh phải học thuộc lòng, ghi nhớ, thì cách học ở chương trình giáo dục phổ thông mới thiên về phát triển năng lực, học kỹ năng để tự khám phá kiến thức (kỹ năng tự học).
Cụ thể tại môn Ngữ văn 6 chương trình mới được xây dựng theo hướng mở, khuyến khích phát huy kỹ năng tự học. Điều này thể hiện rõ nhất ở việc không quy định chi tiết về nội dung dạy học mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc – viết – nói – nghe cho mỗi lớp; quy định một số kiến thức cơ bản, cốt lõi về tiếng Việt, văn học.
Đối với môn Ngữ văn, để phát triển toàn diện 4 kỹ năng trên, ngoài ngữ liệu được giáo viên cung cấp, trẻ cần tự luyện tập nhiều thông hơn với các ngữ liệu ngoài sách giáo khoa như: tăng cường đọc thêm các tác phẩm cùng thể loại, sách, báo, xem bản tin…
“Các con có thể chủ động tự sáng tác hoặc tạo ra các sản phẩm sáng tạo từ cảm hứng văn học với nhiều hình thức khác nhau tùy theo năng lực và vận dụng những điều đã học vào hoạt động giao tiếp hàng ngày”, cô Nguyễn Hồng Thanh Thương, giáo viên môn Ngữ văn Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh (TP.HCM) nhận định.
Cô Thương cũng cho biết, việc kiểm tra đánh giá cũng chú trọng kiểm tra năng lực của các con chứ không phải “trả bài” thuộc lòng những kiến thức đã học. Các con sẽ phải phát huy khả năng đọc hiểu, kỹ năng tự học để tự tạo lập văn bản theo thể loại để có thể làm tốt các bài kiểm tra định kì. Bên cạnh đó, hình thức kiểm tra không chỉ gói gọn trong các bài viết mà còn có thể đánh giá thường xuyên qua các hình thức khác: sản phẩm, dự án, phần trình bày…
Hay như đối với môn Khoa học tự nhiên 6, Tiến sĩ Nguyễn Thành Nam, Giảng viên Vật lí của Học viện Kĩ thuật quân sự đồng thời là phụ trách chương trình Khoa học tự nhiên tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI cho biết việc dạy học các môn khoa học theo chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ thay đổi căn bản và hoàn toàn khác với cách dạy học cũ là thầy giảng giải, trò ghi nhớ và vận dụng kiến thức để làm bài tập.
“Trong chương trình mới, giáo viên là người thiết kế hoạt động học tập của học sinh, tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động theo giáo án, và giao nhiệm vụ tự học cho học sinh sau khi hoàn thành việc học ở trên lớp. Thông qua các hoạt động học tập, ngoài việc tiếp thu được những kiến thức cơ bản, người học sẽ phát triển kỹ năng tự học và hoàn thiện được các kỹ năng làm việc cụ thể, cùng với một thái độ làm việc nghiêm túc, có chất lượng”, thầy Nam chia sẻ.
Giúp con tự học tại nhà
Đầu năm là thời điểm quan trọng mà phụ huynh cần đồng hành giúp con hình thành kỹ năng tự học – kĩ năng cốt lõi làm bàn đạp cho con học tốt các lớp tiếp theo. Theo đó, phụ huynh nên nghiên cứu sách giáo khoa con sẽ học trong năm học tới ngay từ bây giờ để nắm được tổng quan con sẽ học những gì và để lên kế hoạch giúp con sớm tiếp cận kiến thức.
Cụ thể, ở lứa tuổi này, sức tiếp thu của các con là lớn nhất và nhiều nhất từ cuộc sống thường ngày. Vì vậy, phụ huynh hoàn toàn có thể cùng con đọc, xem và trao đổi các vấn đề xã hội thông qua tin tức hàng ngày, tích cực cùng con thảo luận để con hình thành tư duy phản biện, mạnh dạn thể hiện quan điểm cá nhân.
Bên cạnh đó, phụ huynh cũng nên thường xuyên cùng con làm những thí nghiệm nhỏ tại nhà và lí giải các hiện tượng tự nhiên cho con, đồng thời sưu tầm các nội dung khoa học liên quan đến bài học làm tài liệu tham khảo cho con. Phụ huynh cũng cân nhắc để con tham gia vào hoạt động quản lý của gia đình và tổ chức các chương trình trải nghiệm thực tế trong tự nhiên cho con.
Ví dụ như trong môn Toán 6 mới, cô Lê Khánh Vy, giáo viên môn Toán tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI chia sẻ: “Nội dung chương trình tập trung về đo đạc, đo lường, xử lý số liệu, với cách tiếp cận cụ thể, xuất hiện xung quanh cuộc sống thường ngày. Thay vì dạy thuần túy lý thuyết, sẽ có bài giảng dạy về kinh tế, quản lý tài chính gia đình, các bài toán về tín dụng,… vì vậy, vai trò đồng hành của phụ huynh là vô cùng quan trọng để giúp con liên hệ thực tế và hình thành kỹ năng tự học.”
Một phương pháp hữu ích giúp con hình thành kỹ năng tự học nữa mà phụ huynh có thể tham khảo, đó là cùng con tham gia các khóa học trực tuyến. Với chương trình phổ thông mới cho lớp 6 hiện đã có các khóa học trên nền tảng hocmai.vn với tựa đề Học Tốt 6 với 6 môn học: Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh, Khoa học tự nhiên, Lịch sử – Địa lí, Tin học.
Tranh thủ con mới vào năm học mới, phụ huynh ngay bây giờ đã có thể cùng con học và tham khảo trước chương trình, từ đó tạo nguồn cảm hứng, tạo đà cho con sớm hình thành kỹ năng tự học và nhanh chóng bứt phá điểm số trong năm học tới đây.